KiVa pestprotocol

KiVa

Wij zijn een KiVa-school en stoppen het pesten!

KiVa is een succesvol antipestprogramma dat in Nederland en in Finland effectief is bij het voorkomen en oplossen van pesten. KiVa is één van de schoolbrede programma’s die goedgekeurd zijn door het Nederlands Jeugdinstituut om pesten tegen te gaan op basisscholen. KiVa is gebruiksvriendelijk, vernieuwend en heeft concrete materialen voor leerkrachten, leerlingen en ouders. KiVa legt de nadruk op de rol van de hele groep bij het voorkomen en stoppen van pesten.

De afkorting KiVa is afgeleid van de Finse woorden Kiusaamisen Vastainen of Kiusaamista Vastustava (tegen pesten). Het Finse woord kiva betekent ook leuk of fijn. KiVa-scholen zijn scholen die leuk zijn en waar iedereen het naar zijn zin heeft.

Pesten is op veel Nederlandse (basis)scholen een probleem. Het is belangrijk om verschil te maken tussen pesten en plagen. Dit verschil is soms moeilijk aan te geven. Toch zijn er bepaalde factoren die pesten van plagen onderscheiden. Belangrijke verschillen zijn:

  • pesten gebeurt met opzet, plagen niet.
  • pesten gebeurt telkens opnieuw tegen dezelfde persoon, plagen gebeurt af en toe.
  • bij pesten is er sprake van machtsongelijkheid, bij plagen zijn kinderen ongeveer even sterk.

Pesten gebeurt vaak niet alleen tussen pesters en slachtoffers; meestal zijn er meer kinderen bij betrokken. Zo worden pesters aangemoedigd en geholpen door meelopers waardoor ze zich in hun gedrag gesterkt voelen. Ook houden veel kinderen zich afzijdig. Ze zien soms wel dat er gepest wordt, maar grijpen niet in. Gelukkig zijn er ook kinderen die wél de moed hebben om in te grijpen en de gepeste kinderen helpen.

KiVa heeft drie belangrijke kenmerken

  1. Problemen oplossen in en met de groep. Bij het tegengaan en voorkomen van pesten wordt de nadruk gelegd op de verantwoordelijkheid die alle leerlingen hebben voor het algemeen welzijn in de klas. Leerlingen die getuige zijn van pesten, leren strategieën om degene die gepest wordt te steunen.
  2. Voorkomen en aanpakken van pesten. Het KiVa-programma bevat zowel algemene als gerichte maatregelen. De algemene maatregelen van het KiVa-programma zijn bedoeld voor alle leerlingen en gericht op het voorkomen van pesten. De gerichte maatregelen worden pas ingezet als er daadwerkelijk gepest wordt.
  3. Veelzijdig, praktijkgericht materiaal. Voor leerkrachten, leerlingen en ouders zijn er concrete en gebruiksvriendelijke materialen beschikbaar. Naast de lessen is er voor ouders bijvoorbeeld een oudergids met veel informatie.

Essentieel voor een goede aanpak van pesten is dat leerkrachten actief luisteren naar leerlingen. Ze proberen zich in te leven in de klachten, verhalen en ervaringen van pesters, slachtoffers en andere leerlingen. Ze zijn zo veel mogelijk neutraal en nooit mag er duidelijk partij gekozen worden, omdat dit averechts werkt. Wordt er partij gekozen voor de pester, dan voelt het slachtoffer zich in de steek gelaten. En wordt er partij gekozen voor het slachtoffer, dan wordt zijn of haar positie in de groep nog zwakker en wordt mogelijk de ‘frustratie’ van de pester gevoed.

Leerlingen vanaf groep 5 vullen tweemaal per jaar vragenlijsten in. Zo kunnen we hun sociaal-emotionele ontwikkeling volgen en kunnen we onderzoeken of pesten echt teruggedrongen wordt. Met de uitkomst van de vragenlijsten krijgen we o.a. informatie over de positie van leerlingen in de groep en kunnen we eraan werken om de sfeer nog beter te maken. Onze school heeft geen koppeling met de vragenlijsten van KiVa en de Cito-resultaten. Het gaat ons om het pesten tegen te gaan.

De KiVa-lessen…

  • …hebben het kind als uitgangspunt. Dat wil zeggen dat de leerkracht geen kant-en-klare antwoorden geeft, maar dat de leerlingen worden aangemoedigd zelf na te denken over de thema’s die behandeld worden.
  • …zijn functioneel, want vaardigheden en groepsprocessen worden via uiteenlopende oefeningen inzichtelijk gemaakt en er is sprake van leren door te doen.
  • …zijn veelzijdig, omdat de lessen geen kopieën zijn van elkaar. De thema’s worden op veel verschillende manieren behandeld en binnen een les wordt op uiteenlopende manieren gewerkt.

We zijn er niet allemaal verantwoordelijk voor dat er wordt gepest, maar we zijn er wel allemaal verantwoordelijk voor dat het pesten stopt.

De belangrijkste regel van het pesten luidt:

Word je gepest, praat er thuis en op school over. Je mag het niet geheim houden!

De zeven gouden KiVa-regels

  1. We doen aardig tegen elkaar en behandelen anderen met respect.
  2. Samen maken wij er een fijne groep van.
  3. We praten met elkaar (en gebruiken daarbij ik-taal).
  4. We willen dat pesten stopt!
  5. We gaan goed met elkaar om.
  6. We helpen elkaar.
  7. We komen voor elkaar op.